De Foekepot

Aan de rechterwand in de slagerij ziet u een varkensblaas hangen. Van zo’n blaas werd vroeger door kinderen vaak een foekepot gemaakt. Een foekepot is het oudste volksmuziekinstrument van Nederland en stamt zelfs uit de Middeleeuwen. DE naam rommelpot kom je ook tegen.

Volgens de traditie gingen de kinderen aan het einde van de carnaval op de dinsdag voor aswoensdag verkleed langs de deuren om maar zoveel mogelijk snoep of centen op te halen. In sommige delen van Nederland gebeurde dit op oudejaarsavond. Daarbij zongen de kinderen altijd het volgende liedje:

Foekepotterij, foekepotterij,
geef mij een centje dan ga ik weer voorbij.
Ik heb geen geld om een broodje te kopen,
daarom moet ik met de foekepot lopen.
Foekepotterij, foekepotterij
geef mij een centje dan ga ik weer voorbij.

Vooral in Salland leefde deze traditie sterk. Vanzelfsprekend ging er een grote tas mee om het snoepgoed in te doen. Een beetje vergelijkbaar met het langs de deuren gaan van de kinderen tegenwoordig met Sint Maarten en in sommige delen van de Achterhoek op Nieuwjaarsdag, het zogenaamde ‘nieuwjaar winnen’.

Hoe maak je een foekepot?

Voor het maken van een foekepot wordt een varkensblaas doormidden geknipt zodat er een rond vel overblijft. Daarna wordt dit vel geweekt in warm water. De volgende stap is om de blaas met het midden over het uiteinde van een staand rietje of een stokje te hangen en met een touwtje om dat uiteinde vast te knopen. Daarna het rietje met de blaas omkeren en de blaas over een pot of blik trekken met het rietje in het midden. Als laatste wordt dan de blaas stevig om de rand van de pot of het blik vastgemaakt met een touwtje of een elastiek.

Hoe werkt een foekepot? Met de duim en twee vingers langs het stokje of het rietje strijken en dan levert dat een trilling op. Het vlies, de blaas gaat dan mee trillen en de pot of het blik fungeert dan als klankkast. Het effect is een karakteristiek geluid dat klinkt als foeke, foeke, foeke. En zo is de naam foekepot ontstaan.