Smoks Hanne

Hier ziet u een beeld van Smoks Hanne, de heks van Zelhem. Ze was een kruidenvrouwtje.

Volgens een oude legende leefde ze in de beginjaren  van 1900 en woonde in een plaggenhutje op de hei, dichtbij de kolenbranders. Een kolenbrander is een vervaardiger van houtskool. Ze woonde samen met haar onechte zoon Plaggen Hendrik. Ze had bovennatuurlijke gaven en veel mensen vroegen haar om raad en daad.

Eens moest een jonge boer loten voor de militaire dienst en vroeg haar om raad. Ze zei dat hij een klaverblad van vier in zijn nieuwste hemd moest naaien, dan zou hij vast niet ingeloot worden. Ook liep, smokste ze rond op veel te grote klompen. Smoksen is een dialectwoord voor klossen. Vandaar de naam Smoks Hanne. Ze had veel goede gaven, maar was verschrikkelijk eigenwijs. Daarom vloog ze ook op een omgekeerde bezem boven het dorp.

Eens, tijdens zo’n vlucht, is er één klomp van haar voet geschoten en dwars door de muur van de kerktoren gegaan. Het gat zit er nog en daarin broeden nu nog steeds de duiven.

Later is dit houten beeld van Smoks Hanne gemaakt door dhr. Schoemaker, een echte houtkunstenaar. Jarenlang heeft ze zo op een hoge paal gezeten aan de muur gehangen en opeens was ze verdwenen. Nu is ze weer opgedoken en heeft een veilig plekje in ons museum.
Doordat ze haar klomp was verloren is haar kleine teen afgevroren, zoals u kunt zien.